Gezonde voeding: meer dan een dieet

Voeding is meer dan enkel brandstof voor ons lichaam. Het beïnvloedt onze gezondheid, stemming en energiepeil. Voor mensen met een beperking is het echter niet altijd eenvoudig om een gebalanceerd eetpatroon te volgen. "Er is geen standaardoplossing," benadrukte diëtiste Lore Dequeker.

"Iedereen heeft unieke behoeften en voorkeuren, wat vraagt om een persoonlijke en multidisciplinaire aanpak."Gezonde voeding gaat verder dan het kiezen van de juiste voedingsstoffen. Het houdt ook rekening met persoonlijke voedingsbehoeften, slik- en kauwproblemen, voedselvoorkeuren en sensorische gevoeligheden. "Sommige mensen hebben een verhoogde energiebehoefte of aangepaste voeding nodig om medische redenen," aldus Dequeker. Daarnaast spelen medische aandoeningen, zoals diabetes of obesitas, vaak een rol, wat specifieke aanpassingen vereist.

Niet elk ongewoon eetpatroon is meteen een probleem. Een beperkt eetpatroon is bijvoorbeeld niet noodzakelijk ongezond, zolang alle essentiële voedingsstoffen binnenkomen. Lore wees op enkele aandachtspunten: "Variatie is belangrijk voor een evenwichtige voeding. Regelmatige controle van gewicht en mogelijke tekorten via bloedonderzoek is cruciaal. Supplementen mogen enkel gebruikt worden als er effectief een tekort is vastgesteld."

Sensorische uitdagingen en eetgedrag

Mensen met een beperking kunnen hypersensitief (overgevoelig) of hyposensitief (ondergevoelig) zijn voor prikkels, wat hun eetgedrag beïnvloedt. "Hypersensitieve personen ervaren eten soms als overweldigend," legde Dequeker uit. "Ze kunnen voedsel weigeren omwille van geur, textuur of kleur en hebben moeite met gemengde gerechten of grote porties." Aan de andere kant voelen hyposensitieve personen vaak minder prikkels, wat ertoe kan leiden dat ze geen hongergevoel ervaren, extreme smaken opzoeken of zich onbewust volproppen.

‘Niet elk ongewoon eetpatroon is ongezond, zolang alle essentiële voedingsstoffen binnenkomen’

Een positieve eetomgeving creëren, helpt om stress rond maaltijden te verminderen. "Betrek de persoon bij het proces," raadde Lore aan. "Laat hen mee kiezen wat er gegeten wordt of helpen in de keuken. Visuele hulpmiddelen, zoals pictogrammen of foto's, kunnen het eetproces verduidelijken." Daarnaast is het belangrijk om niets af te dwingen: "Verplicht proeven of een bord leegeten kan averechts werken en tot negatieve associaties leiden."

Sport en beweging: een basisrecht

Beweging is belangrijk voor iedereen, maar voor mensen met een beperking is deelname aan sport niet altijd vanzelfsprekend. Elisabeth Cans benadrukte dat sport niet alleen goed is voor de fysieke gezondheid, maar ook voor het sociale leven en de mentale veerkracht. "Sport is een krachtig middel om mensen samen te brengen, zelfvertrouwen op te bouwen en levensvreugde te ervaren," vertelde ze. Toch blijven er veel drempels die sportdeelname bemoeilijken.

Regelmatige lichaamsbeweging heeft tal van voordelen: het voorkomt obesitas, depressie en angststoornissen, verbetert motorische vaardigheden en coördinatie, stimuleert sociale interactie en communicatie, en bevordert zelfredzaamheid en keuzevrijheid. Toch ondervinden veel mensen met een beperking obstakels. "Een gebrek aan inclusief sportaanbod, onvoldoende aangepaste faciliteiten en extra begeleidingsnoden vormen vaak struikelblokken," aldus Cans.

Gelukkig bestaan er oplossingen om sport toegankelijker te maken. G-sportculubs en inclusieve sportclubs met angepaste programma’s zorgen voor een sportaanbod op maat. "Geschoolde trainers en begeleiders kunnen helpen om de juiste begeleiding te bieden," zei Elisabeth. "Daarnaast maken voorspelbare structuren en visuele instructies het voor deelnemers duidelijk wat hen te wachten staat."

G-sport in Vlaanderen

Er bestaan verschillende organisaties die zich inzetten voor een inclusief sportaanbod. Zo is er G-Sport Vlaanderen, het kenniscentrum en de unisportfederatie voor G-sport, en Sport Vlaanderen, die provinciale G-sportconsulenten en infrastructuurondersteuning biedt. Daarnaast organiseert Special Olympics België sportevenementen specifiek voor mensen met een verstandelijke beperking.

Conclusie

Gezonde voeding en voldoende beweging zijn cruciaal voor de levenskwaliteit van mensen met een beperking. Toch vraagt het vaak extra aandacht en een persoonlijke aanpak. "Door kleine aanpassingen kunnen we ervoor zorgen dat iedereen, ongeacht zijn of haar beperking, toegang heeft tot een gezonde levensstijl," besloot Pauline Vanlerberghe, die het webinar bijwoonde. "Het gaat niet om perfectie, maar om haalbare stappen die het welzijn en de levenskwaliteit aanzienlijk kunnen verbeteren."

Over de sprekers

Diëtiste Lore Dequeker

Lore Dequeker is een erkende diëtiste en voedingsdeskundige, afgestudeerd aan de UCLL in Leuven. Ze werkt voltijds als diëtiste bij De Vleugels, een expertise- en ondersteuningscentrum voor mensen met een verstandelijke en/of meervoudige beperking in de omgeving van Houthulst (Westhoek). Ze is lid van de Vlaamse Beroepsvereniging van Diëtisten en actief commissielid van de commissie diëtisten gehandicaptenzorg (DGZ). dietiste.lore@outlook.com, 0477/21 94 35, www.dietistelore.com

Sportexpert Elisabeth Cans

Elisabeth Cans is lesgever G-dans bij DREAM vzw en verantwoordelijk voor het expertisecentrum Inclusive Society aan de UCLL Research & Expertise. Ze zet zich in voor de promotie van inclusieve sportactiviteiten en heeft een actieve rol in het bevorderen van G-sport in Vlaanderen. Zo is ze mede-oprichter van G-sport Tienen. elisabeth.cans@ucll.be,

Dit artikel werd gepubliceerd in het Lentenummer 25 van het STAN-magazine. Je vindt er ook meer tips voor gezonde voeding en bewegen. Het STAN-magazine is het gratis ledenblad van STAN Trefpunt Verstandelijke Handicap. Ontdek de voordelen van ons lidmaatschap hieren word lid van onze STAN-community.